طبق شواهد بدست آمده در سالهاي اخير، گرايش به مصرف سيگار در بين افراد

جامعه و بخصوص جوانان گسترش روز افزوني داشته است اين قضيه آنگاه ابعاد

فاجعه بار خود را نشان ميدهد که بدانيم 84 درصدسيگاريها در کشورهاى در حال

توسعه زندگي مي کنند و جالب تر آن است که بدانيم حتي در کشورهاى توسعه

يافته نيز طبقات پايين جامعه بيشترين مصرف سيگار را دارند و بيشترين بار اقتصادى

و بهداشتي سيگار را بر دوش مي کشند. اين آمار گوشه اى از جديدترين گزارش

سازمان بهداشت جهاني است که به مناسبت 31 ماه مي (روز جهاني بدون سيگار)

منتشر شده است . بدين ترتيب سيگار با گسترش فقر چرخه اى را ايجاد کرده است

که در دنياى جهاني شده امروز ، روز به روز مستحکم تر شده و از مرکز به پيرامون در

جهان معاصر در حال تکرار است. سازمان بهداشت جهاني در گزارش سالانه خود به

مناسبت روز جهاني دخانيات هشدار داد كه در هر شش ونيم ثانيه يك تن بر اثر ابتلا

به امراض ناشي از مصرف دخانيات جان خود را از دست مي دهند. در اين گزارش

همچنين آمده است : استفاده از دخانيات سالانه باعث مرگ 9/4 ميليون تن مي شود

و انتطار مي رود كه طي 20 سال آينده اين رقم دو برابر شود. در ادامه اين گزارش آمده

است كه تعداد مصرف‌كنندگان دخانيات هنوز همچنان رو به افزايش است و احتمال مي‌رود

كه از 3/1 ميليارد تن در حال حاضر به ‌7/1 ميليارد تا سال ‌2025 برسد. اين امرمتصديان امور

را بر آن داشته تا تدابيري جهت رفع يا کاهش اين معضل بيانديشند و تحقيقاتي را در اين زمينه صورت دهند.

تاريخچه پيدايش سيگار :

قبل از هر چيز بهتر است با تاريخچه و پيشينه سيگار آشنا شويم . پيشينه مصرف دخانيات

به طور تخميني درحدود ده هزار سال پيش مي رسد. در چين و يونان باستان، بر اساس

نوشته هاي تاريخ نويسان و آثار حكاكي شده، از تنباكو و توتون به عنوان گياهي داروئي

ياد شده است در دوران باستان بوميان آمريکا به خواص گياه تنباکو پي بردند. وقتي کريستف

کلمب و همراهانش در سال 1492 ميلادي به جزيره اي در ميان آمريکاي شمالي و جنوبي رسيدند،

ديدند بوميان آن سرزمين برگهاي يک گياه عجيب را به روي آتش ريخته و از دود آن نفس مي کشند

و آن را وارد ريه خود مي کنند . کريستف کلمب تصور کرد چيزي جادويي را کشف کرده است و زماني

که مراجعت مي کرد مقداري از آن برگها و دانه هاي آن گياه را با خود به اسپانيا برد و به اين ترتيب ،

توتون به اروپا وارد شد و مردم آن را توباکو ناميدند. زماني که اسپانيائيها به آمريکا رفته و آنجا را فتح

کردند طريقه استعمال توتون را از بوميان آن سرزمين فرا گرفتند . لفظ سيگار گرفته شده از اسپانيا و

از نام توتون به زبان بومي مي باشد. توتون در سال 1605 ميلادي کم و بيش در عثماني ، مصر و هند

شناخته شده و توسط پرتغاليها وارد ايران شد و ايرانيان توباکو را تنباکو ناميدند. بعضي از تاريخ نويسان

ورود توتون به ايران را از سال 1590 ميلادي مطابق با 999 هجري قمري دانسته اند. اما به هر حال در زمان

شاه عباس استفاده از اين ماده رواج يافت.

استعمال دخانيات و وابستگي يا اعتياد به آنها :

پژوهشهاي انجام شده نشان مي دهد كه اكثر معتادان، سيگار مصرف مي كنند و نيز اعتياد را از سيگار

شروع كرده اند. بر اساس معيارهاي تشخيصي سازمان بهداشت جهاني، سيگار در رديف مواد اعتيادآور

محسوب مي شود. سيگار ، در ورودي اعتياد، و چراغ سبزي براي ساير اعتيادها است. مصرف سيگار،

نخستين قدم به سوي اعتياد است. سيگار، زمينه ساز اعتياد به مواد مخدر بوده و مادر اعتياد به مواد

مخدر محسوب مي شود. مصرف دخانيات مثل سيگار، پيپ، چپق و قليان نه فقط اعتياد رواني، بلكه اعتياد

جسماني نيز ايجاد مي كند.

 وابستگي رواني : مصرف دخانيات باعث ايجاد احساس آرامش شده و اين احساس به شكل بخشي از

زندگي آنها در مي آيد. از طرفي نوعي احساس با ارزش بودن البته به شکل کاذب در افرادي که دچار کمبود

اعتماد به نفس ويا نيازمند تأئيد از طرف گروه هستند ايجاد مي کند. که خود نيز مي تواند به شکل يک عامل

تقويت کننده و پاداش عمل کرده و فرد را روزبروز وابسته تر کند.

 وابستگي جسماني ( فيزيكي ) : به علت مصرف دخانيات، بدن براي عملكرد طبيعي خود و براي جلوگيري

از پيدايش نشانه هاي قطع نيكوتين، نياز به مصرف ميزان مشخصي از دخانيات دارد.هر چند دخانيات در ميان

مواد اعتياد آوري مثل هروئين، ترياك، حشيش و مشروبات الكلي، منع اجتماعي كمتري دارد، و براحتي در اختيار

مردم قرار مي گيرد، اما بررسي ها نشان مي دهد كه سيگار يكي از بارزترين علل مرگ و مير ناشي از سرطان،

بيماري هاي عفوني، و سكته در جهان است.طبق گفته پزشکان در دود سيگار متجاوز از چهار هزار نوع ماده سمي

وجود دارد كه تعدادي از آنها سرطان زا هستند. سيگار، عامل مهم سرطان ريه بوده و يكي از عوامل مهم در بروز شمار

زيادي از سرطان هاست. از هر هزار نفر كه به علت سرطان ريه فوت ميكنند بيش از نهصد نفر آنها، سيگار مي كشند.

مصرف هر سيگار بيش از 5 دقيقه از عمر انسان مي كاهد.ماده اصلي سيگار، نيكوتين است كه سبب آزاد شدن

كتكول آمينها( Cathecolamines ) از جمله اپي نفرين و نوراپي نفرين مي شود. افزايش كتكول آمينها موجب افزايش

ضربان قلب و فشار قلب و انقباض عروق محيطي، و در نتيجه افزايش مصرف اكسيژن قلب مي شود. نيكوتين سبب

افزايش ميزان چربيهاي خون، گلوكز و بتا اندورفين شده و از سوي ديگر باعث ايجاد منواكسيد كربن، كه يك گاز سمي

است مي شود و در نتيجه انتقال اكسيژن را دچار اشكال ميكند. سيگار داراي مواد سرطان زاست كه مهمترين

آنها هيدروكربن هاي آلي و آمين ها هستند. سيگار باعث بيماريهاي قلب و عروق مي شود. استعمال سيگار

باعث گرفتگي عروق قلب، افزايش فشار خون و افزايش انعقاد خون مي شود. سيگار روي دستگاه گوارش اثر

گذاشته و سبب كاهش جريان خون، در اين قسمت شده و سرانجام باعث ايجاد زخم معده و اثني عشر مي شود.

سيگار موجب افزايش سكته مغزي مي شود. در پژوهشي كه به مدت 9 سال روي بيش از 2000 نفر سيگاري،

انجام گرفت، مشاهده شد كه ميزان سكته مغزي در اشخاص سيگاري، چندين برابر افراد غير سيگاري است. بر

اساس مطالبي كه نوشته شد، توتون و تنباكو به جز ضرر و زيان هيچگونه سود و ثمري ندارد. اما اين ماده مضر و

خطرناک امروز تمام جوامع بشري را آنچنان مبتلا ساخته که معتادان آن را از نان شب واجب تر مي دانند.

عوامل مؤثر در اعتياد به سيگار و دخانيات :

از آنجا که هر رفتاري تحت تأثير عوامل مختلفي مي باشد اعتياد به سيگار نيز مي توانداز آنجا که هر

رفتاري تحت تأثير عوامل مختلفي مي باشد اعتياد به سيگار نيز مي تواند عوامل مختلفي داشته باشد .

بعضي از اين عوامل عبارتند از: عوامل اجتماعي ، عوامل خانوادگي ، فشار دوستان و همسالان ، عوامل

فردي و غيره .... . ما در اين مقاله به هر يک از اين عوامل به طور مختصر مي پردازيم.

عوامل اجتماعي :

وجود انواع سيگارها با شکلها، رنگها ، طعمها ، پاکتهاي متنوع و جذاب ، نمايش صحنه هاي جذاب از

هنرپيشه هاي مورد علاقه جوانان با فيلمهاي جذاب تر از آن ، عدم وجود وسايل و تبليغات لازم براي

آگاهي جوانان از خطرات و مضرات سيگار از سوي مسئولان ، شکست در تحصيل و بخصوص غول عظيم

کنکوراز جمله عوامل مؤثر رد روي آوردن به سيگار مي باشند.

عوامل خانوادگي :

نقش خانواده در پي ريزي و شکل گيري شخصيت افراد واقعيت انکار ناپذير مي باشد. واضح و مبرهن

است که ايجاد اعتماد به نفس ، مهر و محبت و احساس مسئوليت در سايه يک محيط خانواده شالم

امکان پذير مي باشد . تحقيقات وپژوهشهاي زيادي نشان داده است که عدم توجه و حمايت کافي و

يا به عبارتي احساس طرد شدگي و يا برعکس محبت يا توجه و حمايت بيش از اندازه فرد را آماده کجروي ،

ناسازگاري و تجاوز به حقوق ديگران خواهد کرد . افرادي که با محروميت عاطفي و فقدان مهر مادري روبرو

بوده اند، محبت و عواطف ديگران را احساس نمي کنند . اين افراد قدرت سازگاري نداشته و اين امر را باترک

خانه و مدرسه ، پرخاشگري ، زير پا گذاشتن قوانين و ديگر ناسازگاريهاي رفتاري بروز مي دهند. حمايت و

يا اغماض بيش از اندازه از سوي والدين نيز سبب ناسازگاريهاي رفتاري مي شود و کودک را بسيار متوقع ،

لوس و ناز پرورده مي کند. در نتيجه فرد در اين حالت نيز در سازش با ديگران دچار مشکل مي شود. برقراري

رابطه صحيح والدين با کودک باعث برقراري سير طبيعي رشد شخصيت کودک شده و او را از انحراف و کجروي

مصون مي دارد. والدين بايد بدانند که رشد شخصيت کودک منوط به برقراري رابطه صحيح بين همه اعضاي

خانواده حتي از لحظه تولد بوده و کودک را در حقيقت در برابر مشکلات رفتاري که اعتياد يکي از آنها مي باشد

واکسينه مي کند. مواظبت و مراقبت مادر از کودک و ايجاد رابطه عاطفي با فرزند و رفتار خردمندانه و با محبت

پدر باعث ايجاد احساس اعتماد و امنيت در کودک شده و از او فردي متعادل و با رشد شخصيت کافي مي سازد

. هر اندازه والدين ، جوان را به حال خود واگذارند ، او را در برابر محيط و اجتماع آسيب پذير تر ساخته اند و بعدها

براي اين تسليم بايد بهاي سنگينتري بپردازند. جوانان در يک چنين خانواده اي مضطرب ، پريشان ، افسرده و

منزوي بوده ، مرتب دچار شکستهاي گوناگون تحصيلي – اجتماعي مي شوند و عزت نفس ، خويشتن داري و

اعتماد به نفس شان را از دست مي دهند و به سيگار ، الکل ، مواد مخدر و غيره به عنوان مفري براي رهايي

از اين مشکلات روي مي آورند. از طرف ديگر از آنجا که والدين بهترين و مؤثرترين الگوهاي رفتاري براي فرزندان

خود هستند امکان سيگاري شدن کودکاني که والدين آنها هر دو سيگاري اند دو برابر بيشتر از کساني است که

يکي از آنها سيگاري است.

عوامل فردي :

يکي ديگر از عوامل بسيار مؤثر در اعتياد عوامل فردي هستند . حتي اگر تمام عوامل به وجود آورنده اعتياد

نيز مهيا باشد باز در نهايت اين خود فرد است که براي مصرف مواد تصميم مي گيرد . ضعف ايمان ، اخلاق ،

کنجکاوي ، تمتع ، معاشرت با دوستان ناباب ، تقليد ، ضعف شخصيت و نداشتن اعتماد به نفس و غيره همه

و همه از عوامل فردي گرايش افراد به مصرف مواد مي باشند . همينطورهيجان طلبي دوره جواني ، فرار از

مشکلات زندگي و فشارهاي عصبي ، غرور ، کنجکاوي ، مسائل جنسي، شکستهاي عشقي و شکستهاي

اجتماعي از مواردي هستند که انگيزه فرد را براي گرايش به مصرف افزايش ميدهند .

فشارهاي دوستان و همسالان :

گروهي از نوجوانان به دليل سازگاري با دوستان وهمسالان شان و يک رنگ شدن با آنها چنان موجوديت

فردي وخانوادگي خود را فراموش مي کنند که در برابر هر تقاضايي سر تسليم فرود مي آوردند . هر چه روابط

بين والدين و فرزندان کاهش يابد ، ارزش همسالان و روابط گروهي براي آنان بيشتر مي شود.

 راههاي پيشگيري و ترک اعتياد:

 از آنجا که پيشگيري بهتر و راحتتر از درمان است در ابتدا به راههاي پيشگيري مي پردازيم . همانطور که

قبلاً گفته شد شخصيت افراد در ابتدا در خانواده شکل مي گيرد وخانواده بهترين و مؤثر ترين عامل در ايجاد

و يا حذف يک رفتار مي باشند. در اين رابطه والدين بايد ازسيگار کشيدن د رمنزل و در حضور فرزندان خود

اجتناب کنند و هچنين از معاشرت با افراد سيگاري خودداري کرده و فرزند خود را در کنار کسي که سيگار

مي کشد قرار ندهند. آموزش مهارتهاي زندگي ( مهارت حل مشکل ، قدرت تصميم گيري ، توانائي نه گفتن ،

هنر دوست يابي وغيره ) از عوامل حفاظت کننده مي باشد . در رابطه با ترک اعتياد نيز راههاي فراواني

پيشنهاد و ارائه گرديده است که البته همه اين راهها به اراده و خواست دروني فرد باز مي گردد. اما آنچه مسلم

است ريشه يابي در حل تمام مشکلات مي تواند بهترين راه حلها را به ما ارائه دهد. پس اگر ما ريشه و علل

اعتياد را شناسائي کنيم دقيقتر و مؤثرتر مي توانيم آن را درمان کنيم . موارد ديگر که در زيرآمده است به عنوان

راههاي مؤثر در ترک نيز کاربرد فراواني داشته است . اين راهها عبارتند از : مطالعه و آگاهي از مضرات سيگار ،

آموزش افراد سيگاري و تقويت روحي و رواني آنها ، ورزش و فعاليتهاي جسمي هدفدار ، وضع قوانين در ممنوعيت

استعمال دخانيات در اماکن عمومي و جديت در اجراي آن ، آموزش از راه رسانه ها با اطلاع رساني و پخش يا چاپ

تصاوير از عاقبت افراد مبتلا ، مشاوره ، استفاده از روشهاي جايگزين مثل اسپري بيني ، قرص مکيدني ،استفاده از

آدامسهاي ترک سيگار.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: